Chuyển đổi AI: Vì sao công nghệ không phải yếu tố quan trọng nhất?
Trong hơn một thập kỷ gắn bó với ngành Marketing, tôi đã chứng kiến nhiều làn sóng công nghệ xuất hiện và đi qua. Gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành xu hướng chủ đạo mà mọi doanh nghiệp đều muốn tận dụng. Tuy nhiên, có một sự thật mà ít ai đề cập: thành công với AI không bắt đầu từ các công cụ, mà bắt đầu từ con người.
Chuyển đổi AI phức tạp hơn bạn nghĩ
Không thể phủ nhận rằng AI đang dần chiếm lĩnh trong đời sống và các hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, việc áp dụng AI đơn thuần khác rất xa so với việc chuyển đổi toàn bộ tổ chức theo hướng AI-driven (dẫn dắt bởi AI). Để thật sự đạt đến chuyển đổi AI, chúng ta phải dám nghĩ lớn hơn, đặt lại cách thức hoạt động cũ, và xem xét lại từng quy trình, vai trò và phong cách làm việc trong tổ chức.
Ví dụ:
- Bạn đã thực sự hiểu các bước từ đội sản phẩm đến đội sáng tạo và sau đó đến khâu triển khai chưa? Sản xuất nội dung nhanh chóng sẽ không có ý nghĩa nếu đội vận hành (Ops) không sẵn sàng kích hoạt nó một cách hiệu quả.
- Hệ thống phân tích hiện tại của bạn có đo lường được các phiên bản sáng tạo khác nhau trên từng kênh không? Nếu không, phần mềm tạo sáng tạo thông minh mà bạn dùng cũng sẽ không đem lại hiệu suất thực sự.
Chuyển đổi AI đòi hỏi việc trả lời những câu hỏi khó như: đâu là phần công việc (thậm chí là một phần danh tính nghề nghiệp) có thể để AI làm thay con người?
Thay đổi cần bắt đầu từ tư duy con người
Với kinh nghiệm tham gia các dự án chuyển đổi số lớn và cố vấn nghề nghiệp, tôi nhận ra rằng rào cản lớn nhất không phải là công nghệ — mà là yếu tố con người. Nếu không có sự đồng thuận, chủ động và thích ứng từ đội ngũ, thì bất kỳ nền tảng AI nào cũng chỉ là “công cụ nằm ngủ”.
Thay đổi mang tính hệ thống cần thời gian, sự thay đổi tư duy, và đồng nhất từ mọi cấp độ trong doanh nghiệp. Một số nhân sự sẽ nhìn nhận AI là mối đe dọa — đến công việc, đến bản ngã nghề nghiệp — từ đó tạo nên tâm lý phòng thủ khiến quá trình triển khai bị trì trệ.
Hãy bắt đầu với “Tại sao cần thay đổi”
Đừng vòng vo. Là người lãnh đạo đội nhóm Marketing, bạn cần minh bạch về mục tiêu của mình: bạn hướng đến hiệu suất cao hơn hay tổ chức của bạn đang chịu áp lực cắt giảm chi phí vận hành?
Hầu hết nhân viên đều hiểu rằng AI là một phần của tương lai và sẽ ảnh hưởng đến công việc họ đang làm. Việc giải thích rõ ràng mục tiêu và lý do thay đổi sẽ mang lại:
- Sự tin tưởng từ đội nhóm.
- Cơ hội để phát hiện ra những nhân sự sẵn sàng hỗ trợ chuyển đổi sớm.
- Thông tin đầu vào quan trọng từ những người ở tuyến đầu làm việc để hoàn thiện lộ trình triển khai AI.
Bạn cũng cần làm rõ rủi ro nếu không thay đổi. Đôi khi, trạng thái hiện tại mang lại cảm giác “an toàn giả” cho nhiều người. Lúc này, một tương lai được mô tả rõ ràng và hấp dẫn sẽ là động lực cần thiết để họ tham gia vào hành trình cải tiến.
Giao tiếp liên tục — sớm hơn, nhiều hơn, rộng hơn
Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thất bại khi triển khai công nghệ là sự thiếu kết nối với đội ngũ. Vì vậy, đừng chỉ nói về lý do “tại sao”, mà hãy chia sẻ chi tiết kế hoạch triển khai, dù nó chưa ảnh hưởng đến tất cả ngay lập tức.
Chia sẻ cởi mở về:
- Những điều còn chưa chắc chắn.
- Những quyết định đang chờ phê duyệt.
- Những trở ngại, khó khăn ban đầu.
Dùng nhiều kênh để giao tiếp: họp nhóm, video, email, trang nội bộ, workshop, FAQ và các buổi gặp mặt thân mật,… Nhắc lại thông điệp chính nhiều lần và trên nhiều định dạng để đảm bảo ai cũng tiếp nhận.
Đặc biệt, hãy cá nhân hóa thông điệp cho từng phòng ban. Khi nhân viên thấy được lợi ích cụ thể họ nhận được từ AI, họ sẽ dễ tiếp nhận hơn nhiều.
Khuyến khích đội ngũ tham gia và phản hồi
Dự án thay đổi chỉ thành công lâu dài nếu có sự tham gia thực sự từ đội ngũ. Khi được lắng nghe và góp ý, nhân viên sẽ quan tâm nhiều hơn và ít phản kháng hơn.
Tổ chức các buổi workshop nhỏ, demo sản phẩm AI và thu thập góp ý. Mời đội nhóm đề xuất các khu vực mà AI có thể hỗ trợ họ cải thiện hiệu quả.
Bên cạnh đó, hãy tìm kiếm chiến thắng nhỏ (quick wins) để thể hiện kết quả sớm, góp phần tạo động lực lan tỏa. Các nhóm thử nghiệm AI nên chia sẻ:
- Lợi ích họ đạt được.
- Khó khăn họ gặp phải.
- Bước tiếp theo là gì.
Hãy vinh danh đóng góp tích cực. Khen thưởng đúng lúc và cho cả tổ chức thấy rằng nỗ lực tiên phong sẽ được công nhận xứng đáng.
Đồng hành cùng nỗi sợ với sự đồng cảm
Dù bạn chuẩn bị tốt đến đâu thì sự phản ứng với thay đổi vẫn là điều khó tránh khỏi. Trong vai trò của người lãnh đạo, đừng phủ nhận hay phớt lờ nỗi lo của nhân viên. Hãy đối thoại chân thành, làm rõ những tin đồn chưa chính xác và nếu doanh nghiệp KHÔNG có kế hoạch cắt giảm nhân sự — thì hãy nói rõ ràng.
Nhưng nếu có rủi ro đó, cũng nên chia sẻ trung thực và sớm nhất có thể. AI không ngăn cản con người — nó giúp chúng ta vận hành nhanh và thông minh hơn. Điều quan trọng là thể hiện sự quan tâm đến cảm xúc và quyền lợi của đội nhóm, điều này sẽ giúp mọi người an tâm hơn trong giai đoạn chuyển đổi.
Lời kết
Với hơn 10 năm kinh nghiệm làm Marketing và triển khai chuyển đổi số, tôi tin rằng công nghệ chỉ là phần nổi của tảng băng. Cốt lõi của thành công trong chuyển đổi AI chính là con người. Đội ngũ không sẵn sàng, không hiểu lý do, không được tham gia và không được đồng cảm — thì AI có tiên tiến đến đâu cũng vô nghĩa.
Vì thế, trước khi chọn phần mềm nào, hãy đầu tư vào việc tái định hình tổ chức — từ quy trình, văn hóa đến con người. Đó mới là chiến lược bền vững đưa doanh nghiệp vươn lên bứt phá.